Jan Dietvorst: ‘Waanzinnig radicaal en tegelijk zo eenvoudig’
Eigenaar: Jan Dietvorst (63), programmamaker Paradiso en kunstenaar
Wat: een doorzichtige plastic zak met een wit T‑shirt, een mensenschedel en rijst
Van: kunstenaar Roy Villevoye
Titel: Basics, 2001
Afkomst: Gekregen van de kunstenaar met wie Jan Dietvorst nu samen exposeert Argos in Brussel
Het werk Basics was een cadeau van de kunstenaar en ik beschouw het als een variant op een grafgift, dat zijn voorwerpen die een overleden persoon meekrijgt in het graf. Het voedsel, de kleding en de schedel zelf zitten in een plastic zak, die bescherming symboliseert.
Roy maakte in 1995 een variant van dit werk en toen begreep ik als in een flits wat hij aan het doen was. In die zak zaten gekleurd papier, een dot stopverf, mensenhaar en een schedel. Het samenbrengen van echte dingen die met elkaar een betekenis genereren ja, dat is de basis van zijn kunstenaarschap. Waanzinnig radicaal en tegelijk ook zo eenvoudig.
Ik ben goed bevriend met de kunstenaar en samen maakten we vijf reizen naar de Asmat, een volk in Nieuw-Guinea. Het was zo vanzelfsprekend om tijdens het reizen samen te werken dat we er tien films hebben gemaakt.
Nog steeds hebben de Asmat een levendige uitwisseling met de voorouders omdat de gestorvenen invloed op de levenden hebben. Een man in een film van Roy denkt dat zijn blindheid komt doordat zijn vader per ongeluk een voorouder heeft beledigd. Om de hen te vriend te houden bestaan er ingewikkelde voorschriften en taboes. De schedels van belangrijke mensen werd altijd gekoesterd en soms versierd, als een relikwie. Vroeger lagen ze in het huis en bij feesten hangen de Asmat die schedels rond hun nek. Het bot kreeg een glimmend patina van de vele keren dat ze zijn opgepakt en aangeraakt. Maar nu zie ze je niet meer, allemaal verkocht en verdwenen.
Deze zak met een mensenschedel kun je opvatten als een voorouderschedel waarvoor wordt gezorgd wordt. Ik heb geen idee waar de schedel vandaan komt, niet uit Nieuw-Guinea want die mogen de grens niet meer over.
foto’s Charlotte van Odijk
