Susanne Khalil Yusef: We Want To Live
Onder de prachtige naam café Disorient presenteert Susanne Khalil Yusuf de installatie ‘We want to live’ in museum Valkhof in Nijmegen.
‘Wij willen met waardigheid leven’ was lange tijd de hartekreet van de Libanese bevolking maar intussen, uit wanhoop, ingekort tussen Wij willen leven. Deze zin is nog urgenter voor de Palestijnen die in 1948 uit Palestina werden verdreven en die huis, haard en hun eigen land kwijtraakten.
Al-Nakba (de catastrofe).
Veel vluchtelingen kwamen terecht in kampen in de omliggende landen. Zo ook de ouders van Susanne, die terecht kwamen in de kampen Sabra en Shatila in Libanon. In 1982 vond daar een bloedbad plaats door een extreme Libanese falangisten militie. Ook al zijn de kampen inmiddels een soort wijken van de stad geworden, de situatie voor de inwoners wordt er niet beter op omdat zij nauwelijks rechten hebben en ook ‘het recht tot terugkeer’ (VN resolutie194) niet effectief wordt gemaakt. Een onmogelijke situatie voor een volwaardig bestaan. We want to live!
Sinds 1948 zijn bijna een miljoen Palestijnen ontheemd en het lijkt wel of niemand op deze wereld zich daar werkelijk druk over maakt.
Susanne werd in Duitsland geboren en werd later door haar moeder mee naar Nederland genomen. De catastrofe van de Nakbah laat generaties lang sporen na en vormt dan ook de kern van het werk van Susanne.
Het patroon van de sjaal van Arafat is in een abstracte vorm terug te vinden op de wand en vloer. Bijna als een altaar hangt er het schilderij van een Palestijnse kunstenaar, een madonna-achtige moeder met kind met aan weerszijden een patroon van gehaakte wol in neon of een patroon van een hek, opgesloten.
Daarboven dus in neon: wij willen leven.
Aan de muur hangt een bos sleutels, ingelijst, waardoor ze nog meer belang krijgen. Tijdens de Nakbah namen Palestijnen de sleutels van hun huis mee als symbool voor hun terugkeer. Oudere vrouwen dragen nog steeds de sleutel als en kostbaar sieraad om hun hals. In de ruimte staan en liggen bustes van jonge mannen uitgevoerd in keramiek en brons. Justice staat er inde binnenkant geglazuurd. De installatie is één grote hartekreet die aandacht vraagt voor de Palestijnse diaspora. Het is onmogelijk om er niet diep door geraakt te worden.
